महाराष्ट्र शासनाची विशेष बाल संगोपन रजा योजना – विकलांग अपत्य असलेल्या कर्मचाऱ्यांसाठी मोठा दिलासा!
महाराष्ट्र शासनाच्या वित्त विभागाने दिनांक 9 मार्च 2023 रोजी काढलेल्या शासन निर्णयानुसार (GR), विकलांग अपत्य असलेल्या शासकीय कर्मचाऱ्यांना विशेष बाल संगोपन रजा मंजूर करण्यात आली आहे. ही योजना विकलांग मुलांच्या पालकत्वाची जबाबदारी सुलभ करण्याच्या दृष्टीने मोठे पाऊल मानले जाते.

📌 शासन निर्णयातील महत्वाच्या बाबी
ही रजा अपत्याच्या २२ व्या वर्षापर्यंत घेता येईल.
एकावेळी ५ दिवसांपेक्षा अधिक रजा घेता येणार नाही.
ही रजा अनुज्ञेय असून संबंधित वरिष्ठांच्या मान्यतेनेच दिली जाईल.
हा GR 9 मार्च 2023 पासून लागू आहे.
महाराष्ट्र नागरी सेवा (रजा) नियम, 1981 मध्ये सुधारणा केली जाणार आहे.
🧾 विशेष बाल संगोपन रजा विकलांग अपत्य या योजनेचा उद्देश काय?
या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे:
विशेष गरजा असलेल्या मुलांसाठी समर्पित काळजी घेता यावी.
कर्मचारी आपले पालकत्व जबाबदारीने पार पाडू शकतील.
विशेष मुलांना समावेशक शिक्षण, आरोग्य आणि सहानुभूतीपूर्वक वातावरण मिळावे.
दिव्यांग व्यक्ती हक्क अधिनियमाची अंमलबजावणी प्रभावी होणे.
📚 योजनेचे कायदेशीर आधार
ही योजना खालील कायद्यांच्या आधारावर लागू करण्यात आली आहे:
विकलांग व्यक्तींसाठी संधी, हक्कांचे संरक्षण व पूर्ण सहभाग अधिनियम, 1995
दिव्यांग व्यक्ती हक्क अधिनियम, 2016
👨👩👦 कोण पात्र आहेत?
या योजनेचा लाभ खालील शासकीय कर्मचाऱ्यांना मिळू शकतो:
ज्या महिला कर्मचाऱ्यांना विकलांग अपत्य आहे.
ज्या पुरुष कर्मचाऱ्यांची पत्नी अनुपलब्ध आहे किंवा मृत आहे.
अपत्याला अधिनियमात नमूद केलेली कोणतीही 21 विकलांगतांपैकी एक असणे आवश्यक आहे.
कोणत्या विकलांगतेसाठी रजा मिळू शकते?
शारीरिक विकलांगता:
-
चालण्यात अडथळा (Loco Motor)
-
कुष्ठरोगमुक्त व्यक्ती
-
सेरेब्रल पाल्सी
-
ठेंगणेपणा
-
स्नायूंची विकृती (Muscular Dystrophy)
-
आम्ल हल्ला पीडित
दृष्टी आणि ऐकू येण्याची अडचण:
-
पूर्ण अंधत्व
-
अल्पदृष्टी
-
बहिरेपणा / कमी ऐकू येणे
-
भाषेचा / वाणीचा दोष
बौद्धिक व मानसिक विकलांगता:
-
बौद्धिक अक्षमता
-
विशिष्ट अध्ययन अडचण
-
स्वमग्नता (Autism)
-
मानसिक आजार / वर्तन
रक्तविकार:
-
हिमोफिलिया
-
थॅलेसेमिया
-
सिकल सेल रोग
मेंदू-संबंधित आजार:
-
मल्टिपल स्क्लेरोसिस
-
पार्किन्सन रोग
-
तीव्र मेंदूविकार
मिश्र विकलांगता:
-
अनेक विकलांगता एकत्रित.
रजा नियम, महत्वाच्या तरतुदी व रजेचे GR वाचण्यासाठी खालील बटनावर क्लिक करा