मध्ययुगीन महाराष्ट्र: MCQs (भाग 1 ते 50)

1. अलाउद्दीन खिलजीने देवगिरीवर केव्हा आक्रमण केले?
   A) 1276
   B) 1296
   C) 1305
   D) 1320
   उत्तर: B) 1296
2. यादव वंशाची राजधानी कोणती होती?
   A) बीदर
   B) देवगिरी
   C) पुणे
   D) ग्वाल्हेर
   उत्तर: B) देवगिरी
3. बहमनी साम्राज्याची स्थापना कोणी केली?
   A) मलिक काफूर
   B) अलाउद्दीन खिलजी
   C) हसन गंगू बहमनी
   D) इब्राहिम आदिलशाह
   उत्तर: C) हसन गंगू बहमनी
4. बहमनी साम्राज्याची सुरुवातीची राजधानी कोणती होती?
   A) अहमदनगर
   B) गुलबर्गा
   C) बीदर
   D) विजापूर
   उत्तर: B) गुलबर्गा
5. चाँद बीबीने कोणाच्या विरोधात लढा दिला?
   A) आदिलशाही
   B) मुघल
   C) शिवाजी महाराज
   D) तुघलक
   उत्तर: B) मुघल
6. आदिलशाहीची राजधानी कोणती होती?
   A) अहमदनगर
   B) बीदर
   C) बीजापूर
   D) गोलकोंडा
   उत्तर: C) बीजापूर
7. गोलगुंबज हे कोणत्या सुलतानाच्या काळात बांधले गेले?
   A) युसूफ आदिलशाह
   B) इब्राहिम आदिलशाह
   C) मोहम्मद आदिलशाह
   D) मलिक अम्बर
   उत्तर: C) मोहम्मद आदिलशाह
8. शिवाजी महाराजांचा जन्म कधी झाला?
   A) 1627
   B) 1630
   C) 1635
   D) 1640
   उत्तर: B) 1630
9. शिवाजी महाराजांचे जन्मस्थळ कोणते?
   A) पुरंदर
   B) रायगड
   C) शिवनेरी
   D) राजगड
   उत्तर: C) शिवनेरी
10. अफझलखान वध कोणत्या ठिकाणी झाला?
    A) रायगड
    B) प्रतापगड
    C) तोरणा
    D) सिंहगड
    उत्तर: B) प्रतापगड
11. सिद्दी जौहरचा पराभव कुठे झाला?
    A) पुरंदर
    B) पन्हाळा
    C) राजगड
    D) कोल्हापूर
    उत्तर: B) पन्हाळा
12. शाइस्ताखानवर शिवाजी महाराजांनी छापा कोठे घातला?
    A) दिल्ली
    B) औरंगाबाद
    C) पुणे
    D) सूरत
    उत्तर: C) पुणे
13. शिवाजी महाराजांनी सुरतेवर धाड केली कधी?
    A) 1662
    B) 1664
    C) 1666
    D) 1670
    उत्तर: B) 1664
14. शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक कोठे झाला?
    A) प्रतापगड
    B) सिंहगड
    C) रायगड
    D) राजगड
    उत्तर: C) रायगड
15. शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक कधी झाला?
    A) 1670
    B) 1674
    C) 1676
    D) 1680
    उत्तर: B) 1674
16. शिवाजी महाराजांचे निधन केव्हा झाले?
    A) 1680
    B) 1681
    C) 1682
    D) 1683
    उत्तर: A) 1680
17. संभाजी महाराजांची राजधानी कोणती होती?
    A) पुणे
    B) राजगड
    C) रायगड
    D) पन्हाळा
    उत्तर: C) रायगड
18. संभाजी महाराजांचा मृत्यू कधी झाला?
    A) 1687
    B) 1688
    C) 1689
    D) 1690
    उत्तर: C) 1689
19. संभाजी महाराजांचा मृत्यू कोणाच्या आदेशावर झाला?
    A) औरंगजेब
    B) बहादूरशाह
    C) शाहजहान
    D) अकबर
    उत्तर: A) औरंगजेब
20. राजाराम महाराजांनी गड सोडून कोणत्या किल्ल्यावर आश्रय घेतला?
    A) सिंधुदुर्ग
    B) जिनजी (गिंजी)
    C) साजगड
    D) वासोटा
    उत्तर: B) जिनजी
21. ताराबाई कोणाच्या पत्नी होत्या?
    A) संभाजी महाराज
    B) राजाराम महाराज
    C) शाहू महाराज
    D) शहाजी महाराज
    उत्तर: B) राजाराम महाराज
22. पेशवाईची सुरुवात कोणी केली?
    A) बालाजी विश्वनाथ
    B) नाना फडणवीस
    C) बाजीराव
    D) परशुराम त्र्यंबक
    उत्तर: A) बालाजी विश्वनाथ
23. रायगड कोठे आहे?
    A) सातारा
    B) रायगड जिल्हा
    C) कोल्हापूर
    D) नाशिक
    उत्तर: B) रायगड जिल्हा
24. मावळ्यांचे नेतृत्व शिवाजी महाराजांच्या काळात कोण करत होते?
    A) तानाजी मालुसरे
    B) संताजी घोरपडे
    C) मलोजी भोसले
    D) बहिरजी नाईक
    उत्तर: A) तानाजी मालुसरे
25. सिंहगडची लढाई कोणासाठी प्रसिद्ध आहे?
    A) राजाराम महाराज
    B) बाजीराव
    C) तानाजी मालुसरे
    D) शाहू महाराज
    उत्तर: C) तानाजी मालुसरे
26. बहमनी साम्राज्य किती भागांत विभागले गेले?
    A) 3
    B) 4
    C) 5
    D) 6
    उत्तर: C) 5
27. मराठी भाषेचा शासकीय वापर सर्वप्रथम कोणी सुरू केला?
    A) शिवाजी महाराज
    B) मलिक अम्बर
    C) संभाजी महाराज
    D) संत तुकाराम
    उत्तर: A) शिवाजी महाराज
28. मलिक अम्बर कोणत्या सुलतानाचा वजीर होता?
    A) आदिलशाही
    B) निजामशाही
    C) कुतुबशाही
    D) बहमनी
    उत्तर: B) निजामशाही
29. शिवाजी महाराजांनी प्रथम जिंकलेला किल्ला कोणता?
    A) तोरणा
    B) सिंहगड
    C) रायगड
    D) राजगड
    उत्तर: A) तोरणा
30. संत तुकाराम कोणत्या कालखंडात होते?
    A) 13व्या शतकात
    B) 15व्या शतकात
    C) 17व्या शतकात
    D) 18व्या शतकात
    उत्तर: C) 17व्या शतकात

(प्रश्न 31 ते 50)

मध्ययुगीन महाराष्ट्र: MCQs (भाग 31 ते 50)

31. संत नामदेव यांचा प्रमुख संदेश कोणता होता?
    A) अहिंसा
    B) कर्मयोग
    C) भगवंतभक्ती आणि समानता
    D) शिक्षण
    उत्तर: C) भगवंतभक्ती आणि समानता
32. संत एकनाथ यांचे प्रसिद्ध ग्रंथ कोणते?
    A) एकनाथी भागवत
    B) ज्ञानेश्वरी
    C) अमृतानुभव
    D) लीलाचरित्र
    उत्तर: A) एकनाथी भागवत
33. संत तुकाराम यांनी कोणत्या भावनिक शैलीत अभंग रचले?
    A) श्रृंगार रस
    B) करुण रस
    C) भक्ती रस
    D) वीर रस
    उत्तर: C) भक्ती रस
34. ज्ञानेश्वरांनी ‘ज्ञानेश्वरी‘ हे ग्रंथ कोणत्या भाषेत लिहिले?
    A) संस्कृत
    B) हिंदी
    C) मराठी
    D) पाली
    उत्तर: C) मराठी
35. संतांच्या कार्याचा प्रभाव कोणत्या चळवळीवर झाला?
    A) सुधारणावादी चळवळ
    B) वारकरी संप्रदाय
    C) दलित चळवळ
    D) शैव चळवळ
    उत्तर: B) वारकरी संप्रदाय
36. यादव काळात कोणत्या विद्यापीठाचा विशेष उल्लेख आहे?
    A) तक्षशिला
    B) नालंदा
    C) महाळुंगे
    D) निघोज
    उत्तर: C) महाळुंगे
37. शिलाहार वंशाचे शासन प्रामुख्याने कोठे होते?
    A) विदर्भ
    B) कोकण
    C) खानदेश
    D) मराठवाडा
    उत्तर: B) कोकण
38. सातवाहनांनंतर महाराष्ट्रात कोणता वंश उदयाला आला?
    A) चालुक्य
    B) यादव
    C) वाकाटक
    D) शिलाहार
    उत्तर: C) वाकाटक
39. यादव वंशाचा प्रसिद्ध राजा कोण होता?
    A) कृष्णराज
    B) रामदेवराय
    C) रामचंद्र यादव
    D) हर्षवर्धन
    उत्तर: C) रामचंद्र यादव
40. निजामशाहीचा संस्थापक कोण होता?
    A) इब्राहिम निजाम
    B) मलिक अम्बर
    C) अहमद निजाम
    D) युसूफ आदिलशाह
    उत्तर: C) अहमद निजाम
41. निजामशाहीची राजधानी कुठे होती?
    A) बीदर
    B) गुलबर्गा
    C) अहमदनगर
    D) औरंगाबाद
    उत्तर: C) अहमदनगर
42. शिवाजी महाराजांचे गुरु कोण होते?
    A) संत एकनाथ
    B) संत तुकाराम
    C) रामदासस्वामी
    D) ज्ञानेश्वर
    उत्तर: C) रामदासस्वामी
43. रामदासस्वामींचा प्रमुख ग्रंथ कोणता?
    A) दासबोध
    B) अमृतानुभव
    C) ज्ञानेश्वरी
    D) एकनाथी भागवत
    उत्तर: A) दासबोध
44. छत्रपती शाहू महाराजांना कोणी बंदिवासातून मुक्त केले?
    A) औरंगजेब
    B) बहादूरशाह
    C) शिवाजी महाराज
    D) पेशवे
    उत्तर: B) बहादूरशाह
45. औरंगजेबाचा मृत्यू महाराष्ट्रात कोठे झाला?
    A) औरंगाबाद
    B) बीजापूर
    C) अहमदनगर
    D) दौलताबाद
    उत्तर: A) औरंगाबाद
46. ‘हिंदवी स्वराज्य‘ या संकल्पनेचा प्रचार कोणी केला?
    A) बाजीराव
    B) शिवाजी महाराज
    C) शाहू महाराज
    D) समर्थ रामदास
    उत्तर: B) शिवाजी महाराज
47. मुघलांनी मराठ्यांवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी कोणती धोरणे राबवली?
    A) विवाह धोरण
    B) धार्मिक सहिष्णुता
    C) लढाई व फोडा-झोडा
    D) शिक्षण धोरण
    उत्तर: C) लढाई व फोडा-झोडा
48. तोरणा किल्ला जिंकल्यानंतर शिवाजी महाराजांनी काय नाव दिले?
    A) सिंहगड
    B) प्रतापगड
    C) राजगड
    D) कोंढाणा
    उत्तर: C) राजगड
49. छत्रपतींचा पदवी धारण करणारे पहिले मराठा राजा कोण होते?
    A) संभाजी महाराज
    B) शिवाजी महाराज
    C) शाहू महाराज
    D) राजाराम महाराज
    उत्तर: B) शिवाजी महाराज
50. मध्ययुगीन महाराष्ट्राच्या इतिहासाची प्रमुख वैशिष्ट्ये कोणती होती?
    A) कृषी क्रांती
    B) औद्योगिक विकास
    C) धर्म, संघर्ष आणि स्वराज्य संकल्पना
    D) साम्यवादी विचारसरणी
    उत्तर: C) धर्म, संघर्ष आणि स्वराज्य संकल्पना